ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Ενότητα 2η
Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα
Στην Αθήνα διδάσκουν και νουθετούν τα παιδιά με φροντίδα. Πρώτα και η παραμάνα
και η μητέρα και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν πώς θα γίνει το
παιδί πολύ καλό διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο, αυτό μεν ωραίο
και το άλλο άσχημο. Έπειτα, όταν φτάσουν τα παιδιά στην κατάλληλη ηλικία οι
γονείς στα σπίτια των δασκάλων τα στέλνουν, όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της
ανάγνωσης
φροντίζουν, ώστε να μάθουν γράμματα και όσα είναι γραμμένα να καταλαβαίνουν,
ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήμερα και
εξοικειώνουν την ψυχή των παιδιών στο ρυθμό και την αρμονία. Επιπλέον, τα παιδιά
στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες συχνάζουν, όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής
κάνουν πιο δυνατά τα σώματά τους, για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίας
της κακής σωματικής κατάστασης.
Πλάτων, Πρωταγόρας 325c – 326c (ελεύθερη διασκευή)
Ενότητα 3η
Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων
Οι Αθηναίοι, όπως και αυτοί που κατοικούν στις άλλες πόλεις, ασκούν στη ζωή τους
πολλά επαγγέλματα, για να εξασφαλίζουν τα αναγκαία: Ο Ναυσικύδης που ήταν
ιδιοκτήτης πλοίου, μεριμνούσε για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του,
και το ίδιο ακριβώς έκανε ο Ξένων ο έμπορος και ο Ξενοκλής ο μικροπωλητής. Ο
Πολύζηλος με την παρασκευή κριθάλευρου έτρεφε τον εαυτό του και τους οικιακούς
του δούλους, και ακόμα πολλές φορές προσέφερε στην πόλη δημόσια υπηρεσία με
δικά του χρήματα. Ο Γλαύκων από το Χολαργό ήταν γεωργός και έτρεφε βόδια, ενώ
ο Δημέας ζούσε από την τέχνη της κατασκευής χλαμύδων, και οι περισσότεροι από
τους Μεγαρείς από την τέχνη της κατασκευής εξωμίδων. Αρκετοί από τους πολίτες
μάθαιναν καλά κάποια τέχνη, όπως αυτή του μαρμαρά, του κεραμέα, του μαραγκού,
του τσαγκάρη, και εξασφάλιζαν πάρα πολλά αναγκαία για τη ζωή.
Ξενοφών, πομνημονεύματα Ἀ 2.7.6 (ελεύθερη διασκευή)
Ενότητα 4η
Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας
Είχαμε πλεύσει, λοιπόν, περίπου τριακόσια στάδια και προσορμίζαμε σε ένα νησί
μικρό και έρημο. Αφού μείναμε στο νησί πέντε μέρες, την έκτη ξεκινούμε και την
όγδοη διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στη θάλασσα,
που έμοιαζαν μ’ εμάς σε όλα, δηλαδή και στο σώμα και στο μέγεθος εκτός μόνο από
τα πόδια · γιατί αυτά τα είχαν κατασκευασμένα από φελλό· γι’ αυτό το λόγο μάλιστα,
νομίζω, και ονομάζονται Φελλόποδες. Απορούσαμε, λοιπόν, βλέποντάς τους να μη
βουλιάζουν, αλλά να μένουν πάνω στα κύματα και να βαδίζουν χωρίς φόβο. Και
αυτοί μας πλησιάζουν και μας χαιρετούν στα ελληνικά και λένε ότι βιάζονται (να
φτάσουν) στη Φελλώ, την πατρίδα τους. Μέχρι ενός σημείου, λοιπόν, μας
συνοδεύουν τρέχοντας δίπλα μας, έπειτα, αλλάζουν δρόμο και προχωρούν ευχόμενοι
σε μας «καλό ταξίδι».
Λουκιανός, ληθής στορία Ἀ Ἱ 2.3.4 (ελεύθερη διασκευή)
Ενότητα 5η
Ο πλούτος της αττικής γης
Μερικοί από τους ηγέτες της Αθήνας έλεγαν ότι δήθεν γνωρίζουν το δίκαιο, λόγω
όμως της φτώχειας του λαού αναγκάζονται να είναι πιο άδικοι απέναντι στις πόλεις.
Εξαιτίας αυτού επιχείρησα να διερευνήσω αν θα μπορούσαν με κάποιο τρόπο οι
πολίτες να συντηρηθούν από τη χώρα τους. Άρχισα, λοιπόν, να σχηματίζω την γνώμη
ότι δηλαδή η χώρα είναι από τη φύση της ικανή να παρέχει πάρα πολλούς πόρους/
έσοδα. Γιατί οι εποχές εδώ είναι πάρα πολύ ήπιες· και τα φυτά που σε πολλά μέρη
ούτε καν φυτρώνουν, εδώ καρποφορούν. Και όπως ακριβώς η γη, έτσι και η θάλασσα
γύρω από τη χώρα, παρέχει κάθε λογής αγαθά. Και ασφαλώς, όσα, βέβαια, αγαθά
δίνουν οι θεοί στους ανθρώπους σε κάθε εποχή, και αυτά όλα εδώ πάρα πολύ νωρίς
αρχίζουν και πάρα πολύ αργά σταματούν. Επιπλέον, έχει και παντοτινά αγαθά η
χώρα. Υπάρχει εκ φύσεως, λοιπόν, σ’ αυτήν άφθονο μάρμαρο, από το οποίο γίνονται
πάρα πολύ όμορφοι ναοί, πάρα πολύ όμορφοι βωμοί, και πολύ κομψά για τους θεούς
αγάλματα. Υπάρχουν όμως και μερικές περιοχές που, όταν καλλιεργούνται, δεν
παράγουν καρπούς, όταν όμως αξιοποιούνται για εξόρυξη, μπορούν να θρέψουν πολύ
περισσότερους απ’ όσους θα έτρεφαν αν καλλιεργούνταν. Και ασφαλώς έχει
κοιτάσματα αργύρου.
Ξενοφών, Πόροι 1.1.5 (διασκευή)
Ενότητα 6η
Η ομορφιά δεν είναι το παν
Ένα μεγάλο ελάφι σε εποχή καλοκαιριού, καθώς διψούσε, φτάνει κοντά σε κάποια
πηγή καθαρή και βαθιά και, αφού ήπιε όσο ήθελε, παρατηρούσε τη μορφή του
σώματός του. Και κυρίως επαινούσε τη φύση των κεράτων του με την ιδέα ότι αυτά
ήταν στολίδι για όλο το σώμα του. Αντίθετα, κατηγορούσε τη λεπτότητα των ποδιών
του, επειδή, κατά τη γνώμη του, δεν μπορούσαν να αντέξουν όλο το βάρος του. Κι
ενώ ασχολούνταν με αυτά, ξαφνικά ακούγεται γάβγισμα σκυλιών και κυνηγοί
βρίσκονται κοντά. Και αυτό άρχισε να τρέχει ορμητικά, για να ξεφύγει και, όσο
έτρεχε σε ομαλό έδαφος, σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών του. Όταν όμως
έπεσε σε αδιαπέραστο και πυκνό δάσος, επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα,
παγιδεύτηκε και έμαθε εξ ιδίας πείρας ότι πράγματι ήταν άδικος κριτής των ατομικών
του χαρακτηριστικών, επειδή κατηγορούσε αυτά που το έσωζαν, ενώ επαινούσε αυτά
που το πρόδωσαν.
Μύθος του Αισώπου (διασκευή)
Ενότητα 7η
Η λύση του γόρδιου δεσμού
Όταν έφτασε ο Αλέξανδρος στο Γόρδιον, τον κατέλαβε πόθος να δει την άμαξα του
Γορδίου και το δεσμό του ζυγού της άμαξας. Και μεταξύ άλλων και αυτό λεγόταν για
την άμαξα, ότι δηλαδή, όποιος λύσει το δεσμό του ζυγού της άμαξας, αυτός ήταν
ορισμένο από τη μοίρα να εξουσιάσει την Ασία. Και ο δεσμός ήταν από φλούδα
κρανιάς και σε αυτόν δε φαινόταν ούτε τέλος ούτε αρχή. Ο Αλέξανδρος, επειδή
αδυνατούσε να βρει τη λύση του δεσμού, αλλά δεν ήθελε να τον αφήσει άλυτο, γιατί
φοβόταν μήπως αυτό προκαλέσει αναταραχή στο πλήθος, αφού χτύπησε με το ξίφος
του, έκοψε το δεσμό και είπε ότι λύθηκε. Απομακρύνθηκε, λοιπόν, από την άμαξα ο
ίδιος και οι σύντροφοί του με την ιδέα ότι ο χρησμός για τη λύση του δεσμού είχε
εκπληρωθεί. Και πράγματι τη νύχτα εκείνη βροντές και λάμψη από τον ουρανό
έδωσαν σημείο επιδοκιμασίας· γι’ αυτό το λόγο ο Αλέξανδρος την επόμενη μέρα
πρόσφερε θυσία στους θεούς που του φανέρωσαν τα σημάδια και τον τρόπο λύσης
του δεσμού.
ρριανός λεξάνδρου Ἀ Ἀ Ἀνάβασις 2.3.1 - 8 (διασκευή)
Ενότητα 8η
Ένα μοιραίο λάθος
ΖΗΝ .: Εσύ, Καλλιδημίδη, πώς πέθανες; Εγώ, πάντως, όντας παράσιτος κοντά στον
Δεινία επειδή έφαγα περισσότερο απ’ όσο έπρεπε, έσκασα.
ΚΑΛ.: Η δική μου περίπτωση, όμως υπήρξε κάπως περίεργη. Γνωρίζεις ίσως και εσύ
τον Πτοιόδωρο το γέροντα;
ΖΗΝ.: Τον άτεκνο, τον πλούσιο;
ΚΑΛ.: Εκείνον ακριβώς τον φρόντιζα πάντοτε, επειδή υποσχόταν ότι μετά το θάνατο
του θα τον κληρονομούσα. Επειδή, όμως, ο γέρος πιο πολύ και από τον Τιθωνό
ζούσε, για την κληρονομιά κάποιον δρόμο πιο σύντομο βρήκα· αφού δηλαδή
αγόρασα δηλητήριο, έπεισα παρά τη θέλησή του τον οινοχόο, αμέσως μόλις ζητήσει
να πιει ο Πτοιόδωρος, αφού το βάλει σε ποτήρι του κρασιού, να το έχει έτοιμο και να
το δώσει σε αυτόν· και, αν κάνει αυτό, ορκίστηκα ότι θα τον αφήσω ελεύθερο.
ΖΗΝ.: Τι έγινε λοιπόν; Γιατί μοιάζεις ότι θα πεις κάτι πολύ παράδοξο.
ΚΑΛ.: Αφού λοιπόν μετά το λουτρό μας ήρθαμε (στο σπίτι), το παλικαράκι, που είχε
βέβαια έτοιμα δύο ποτήρια κρασιού, δεν ξέρω πώς έδωσε σε μένα το δηλητήριο, και
στον Πτοιόδωρο έδωσε το ποτήρι που δεν περιείχε δηλητήριο· έπειτα, εκείνος έπινε,
ενώ εγώ αμέσως κειτόμουν ξαπλωμένος παίρνοντας τη θέση εκείνου νεκρός. Γιατί
γελάς με αυτό, Ζηνόφαντε; Κι όμως δεν έπρεπε βέβαια να γελάς σε βάρος ενός φίλου.
Λουκιανός, Νεκρικοί Διάλογοι 17 (διασκευή)
Ενότητα 9η
Ανυπέρβλητα πρότυπα
Επειδή βλέπω, Νικοκλή, ότι τιμάς τον τάφο του πατέρα σου όχι μόνο με το πλήθος
και τη λαμπρότητα των προσφορών σου, αλλά και με χορούς και με μουσική και με
αθλητικούς αγώνες, θεώρησα ότι ο Ευαγόρας, αν νιώθουν κάτι οι νεκροί για όσα
γίνονται εδώ, χαίρεται που βλέπει τη φροντίδα για αυτόν και τη μεγαλοπρέπεια των
τιμών σου προς αυτόν. Και θα όφειλε πολύ μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη, αν κάποιος
μπορούσε να μιλήσει όπως του αξίζει για τις αρχές της ζωής του και τις ριψοκίνδυνες
πράξεις του· διότι θα διαπιστώσουμε ότι οι φιλόδοξοι και γενναίοι άντρες κάνουν τα
πάντα φροντίζοντας πώς θα αφήσουν πίσω τους αθάνατη την υστεροφημία τους. Και
ποιος δε θα στενοχωριόταν, όταν βλέπει ότι αυτοί που έζησαν τον καιρό των
Τρωικών υμνούνται, ενώ για τον εαυτό του γνωρίζει εκ των προτέρων ότι, ακόμα και
αν ξεπεράσει τις αρετές εκείνων, ποτέ δε θα κριθεί άξιος για τέτοιους επαίνους; Και
υπαίτιος γι’ αυτά είναι ο φθόνος· γιατί τόσο μικρόψυχοι είναι μερικοί από τη φύση
τους, ώστε με μεγαλύτερη ευχαρίστηση θα άκουγαν να επαινούνται αυτοί για τους
οποίους δε γνωρίζουν εάν έχουν υπάρξει, παρά αυτοί από τους οποίους συμβαίνει να
έχουν οι ίδιοι ευεργετηθεί.
σοκράτης, Ε Ἱ ὐαγόρας 1-6 (διασκευή)
Ενότητα 10η
Ο Σωκράτης για τη φιλία
Αυτό λοιπόν ακούω από πολλούς, ότι δηλαδή από όλα τα περιουσιακά στοιχεία το
πιο σημαντικό είναι ο φίλος, ο πιστός και ο καλός, όμως οι περισσότεροι φροντίζουν
περισσότερο για οτιδήποτε άλλο παρά για την απόκτηση φίλων. Και πράγματι
αποκτούν σπίτια και αγρούς και δούλους και ζώα και σκεύη, αλλά φίλο, που λένε ότι
είναι το μεγαλύτερο αγαθό, δε φροντίζουν να αποκτήσουν. Και όμως ποιο άλογο ή
ποιο ζευγάρι ζώων είναι τόσο χρήσιμο όσο βέβαια ο καλός φίλος; Και ποιος δούλος
είναι τόσο ευνοϊκός και πιστός; Ή ποιο άλλο απόκτημα είναι τόσο χρήσιμο σε όλα;
Γιατί ο καλός φίλος αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του και, αν
χρειάζεται να κάνει καλό σε κάποιον, τον ενισχύει βοηθώντας τον, και αν τον ταράζει
κάποιος φόβος, τον βοηθάει μαζί με άλλους και όταν αυτός ευτυχεί, του προσφέρει
πολύ μεγάλη ευχαρίστηση, ενώ όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες
να τον στήσει πάλι στα πόδια του. Αλλά όμως μερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουν
δέντρα για τον καρπό τους, ενώ το απόκτημα που παράγει κάθε λογής καρπούς, το
οποίο καλείται φίλος, οι περισσότεροι το φροντίζουν με βραδύτητα και αμέλεια.
Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα 2.4.1-7 (διασκευή)
Ενότητα 11η
Η αγάπη του Αλεξάνδρου για τον Βουκεφάλα
Εκεί όπου έγινε η μάχη και στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε και πέρασε τον
Υδάσπη ποταμό, έκτισε πόλεις ο Αλέξανδρος. Και έδωσε στη μία πόλη το όνομα
Νίκαια από τη νίκη του κατά των Ινδών, και στην άλλη το όνομα Βουκεφάλα στη
μνήμη του ίππου του Βουκεφάλα, που πέθανε εκεί επειδή καταβλήθηκε από τον
καύσωνα και τα γηρατειά, αφού είχε προηγουμένως υποφέρει πολλά και είχε περάσει
πολλούς κινδύνους μαζί με τον Αλέξανδρο και τον οποίο ίππευε μόνο ο Αλέξανδρος,
επειδή απέρριπτε ως ανάξιους όλους τους άλλους αναβάτες, και ήταν μεγαλόσωμος
και γενναίος. Και είχε σημάδι του ένα κεφάλι βοδιού χαραγμένο πάνω του, εξαιτίας
του οποίου λένε ότι έφερε και το όνομα αυτό· άλλοι, λένε ότι είχε λευκό σημάδι στο
κεφάλι του, ενώ ο ίδιος ήταν μαύρος, το οποίο έμοιαζε πάρα πολύ με κεφάλι βοδιού.
Αυτό το άλογο ο Αλέξανδρος το έχασε στη χώρα των Ουξίων, και γι’ αυτό ο
Αλέξανδρος διακήρυξε δημόσια στη χώρα ότι θα εκτελέσει όλους τους Ουξίους, αν
δεν του επιστρέψουν το άλογο. Γιατί τόσο μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον του
Αλέξανδρου γι’ αυτό το άλογο.
ρριανός, λεξάνδρου Ἀ Ἀ Ἀνάβασις 5.19.4-6 (διασκευή)
Ενότητα 12η
Αθηνά και Ατλαντίδα
Στην Ατλαντίδα, λοιπόν, το νησί, συγκροτήθηκε μεγάλη και αξιοθαύμαστη δύναμη
βασιλέων, που κυριαρχούσε σε ολόκληρο το νησί και σε πολλά άλλα νησιά και μέρη
της ξηράς. Αυτή, λοιπόν, όλη η δύναμη, αφού συνενώθηκε, το δικό σας και το δικό
μας τόπο και όλη την περιοχή που βρίσκεται μέσα στο στόμιο επιχείρησε κάποτε να
υποδουλώσει με μία και μόνη επίθεση. Τότε, λοιπόν, Σόλωνα, η δύναμη της πόλης
σας σε όλους γενικά τους ανθρώπους έγινε ξακουστή για τη γενναιότητα και το
σθένος της · γιατί ξεχώρισε από όλες στη γενναιότητα και στις πολεμικές τέχνες,
αφού κατά τον πόλεμο διέτρεξε στους έσχατους κινδύνους, και αφού νίκησε τους
επιδρομείς, έστησε μνημείο νίκης, και παρεμπόδισε την υποδούλωση όσων δεν είχαν
ακόμη υποδουλωθεί και όλους τους άλλους τους ελευθέρωσε χωρίς υστεροβουλία.
Και αργότερα, αφού έγιναν πολύ δυνατοί σεισμοί και κατακλυσμοί, το νησί της
Ατλαντίδας, βυθίστηκε στη θάλασσα και εξαφανίστηκε· γι’ αυτό και σήμερα είναι
αδιάβατο και ανεξερεύνητο το εκεί πέλαγος.
Πλάτων, Τιμαίος 25a- d (διασκευή)
Ενότητα 13η
Δάμων και Φιντίας
Όταν ασκούσε την εξουσία ο Διόνυσος, κάποιος Φιντίας Πυθαγόρειος, που είχε
συνωμοτήσει εναντίον του άρχοντα και επρόκειτο να τιμωρηθεί, ζήτησε από τον
Διονύσιο χρόνο, για να τακτοποιήσει προηγουμένως τις υποθέσεις του· είπε ότι θα
δώσει για εγγύηση έναν από τους φίλους του. Κι επειδή ο άρχοντας απόρησε αν
υπάρχει τέτοιος φίλος που θα δεχτεί να φυλακιστεί αντί για εκείνον, ο Φιντίας
προσκάλεσε κάποιον από τους φίλους του, Δάμων στο όνομα και Πυθαγόρειος
φιλόσοφος, ο οποίος αμέσως μπήκε εγγυητής. Κάποιοι λοιπόν, επαινούσαν την
υπερβολή της αγάπης προς τους φίλους, μερικοί όμως καταλόγιζαν επιπολαιότητα και
παραφροσύνη στον εγγυητή. Και την καθορισμένη ώρα όλος ο λαός συγκεντρώθηκε
περιμένοντας με αγωνία αν ο Φιντίας θα τηρήσει την υπόσχεσή του. Και όταν πια
πλησίαζε η ώρα, την τελευταία στιγμή, ο Φιντίας ανέλπιστα ήρθε τρέχοντας. Ο
Διονύσιος, λοιπόν, από θαυμασμό απάλλαξε από την τιμωρία τον κατηγορούμενο και
παρακάλεσε τους άνδρες να τον δεχτούν ως τρίτο στη φιλία τους.
Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη 10.4.3 – 6 (διασκευή)
Ενότητα 14η
Ένα άδικο παράπονο
Κείμενο
Ένα λιοντάρι κατηγορούσε τον Προμηθέα πολλές φορές ότι το έπλασε μεγαλόσωμο
και όμορφο και δυνατότερο από τα άλλα ζώα· «παρόλο όμως που είμαι τέτοιος»,
έλεγε, «φοβάμαι τον πετεινό». Και ο Προμηθέας είπε: «Γιατί με κατηγορείς άδικα;
Γιατί έχεις όλα τα δικά μου, όσα μπορούσα να δημιουργήσω· όμως η ψυχή σου σε
αυτό μόνο δειλιάζει». Έκλαιγε λοιπόν, τον εαυτό του το λιοντάρι και κατηγορούσε τη
δειλία του και τελικά ήθελε να πεθάνει. Κι ενώ βρισκόταν σε αυτή την κατάσταση,
συναντάει έναν ελέφαντα, και βλέποντάς τον να κουνάει συνεχώς τα αυτιά «Τι
παθαίνεις», είπε «και γιατί επιτέλους δε μένει ακίνητο ούτε για λίγο το αυτί σου;»
Και ο ελέφαντας, καθώς ένα κουνούπι πέταξε τυχαία γύρω του, «Βλέπεις», είπε,
«αυτό το μικρό που βουίζει; Αν μπει στο αυτί μου, πέθανα». Και το λιοντάρι «Γιατί
λοιπόν, πρέπει πια να πεθάνω», είπε, «αφού είμαι τόσο μεγάλος και πιο τυχερός από
τον ελέφαντα, όσο δυνατότερος είναι ο πετεινός από το κουνούπι;»
Μύθος του Αισώπου (διασκευή)
Ενότητα 15η
Η μεταμόρφωση του Λευκίππου
Η Γαλάτεια η κόρη του Ευρυτίου, του γιου του Σπάρτωνα, παντρεύτηκε στη Φαιστό
της Κρήτης τον Λάμπρο, το γιο του Πανδίονα, άντρα ευγενικής καταγωγής, αλλά
φτωχό. Αυτός, όταν εγκυμονούσε η Γαλάτεια, ευχήθηκε να αποκτήσει αρσενικό παιδί
και προειδοποίησε τη γυναίκα ότι, αν γεννήσει κορίτσι, θα το αφανίσει. Και η
Γαλάτεια απέκτησε κορίτσι. Και επειδή λυπήθηκε το βρέφος και σκέφτηκε την
ερήμωση του σπιτιού, είπε ψέματα στον Λάμπρο λέγοντάς ότι γέννησε αγόρι και το
ανέθρεψε σαν γιο, ονομάζοντας το Λεύκιππο. Καθώς μεγάλωνε όμως η κόρη και το
κάλλος της ήταν πάνω από κάθε περιγραφή, επειδή φοβήθηκε τον Λάμπρο, η
Γαλάτεια, κατέφυγε στο ιερό της Λητούς και ικέτευε θερμά τη θεά μήπως με κάποιο
τρόπο μπορούσε το κορίτσι να γίνει γι’ αυτήν αγόρι. Η Λητώ, επειδή συνεχώς
θρηνούσε και την ικέτευε, λυπήθηκε τη Γαλάτεια και άλλαξε τη φύση του κοριτσιού
σε αγόρι. Οι κάτοικοι της Φαιστού θυμούνται ακόμη αυτή τη μεταβολή και
ονομάζουν τη γιορτή τους Εκδύσια, γιατί το κορίτσι απέβαλε τη γυναικεία του φύση.
ντων νος Λιβεράλις Μεταμορφώσεων Ἀ ῖ Συναγωγή 17 (διασκευή)
Ενότητα 16η
Το θλιβερό τέλος ενός τυράννου
Ο Διονύσιος ο δεύτερος είχε την εξουσία πολύ καλά προστατευμένη. Είχε στην
κατοχή του περισσότερα από τετρακόσια (πολεμικά) πλοία, δύναμη πεζικού μέχρι
εκατό χιλιάδες και εννέα χιλιάδες ιππείς. Η πόλη των Συρακούσιων είχε στολιστεί με
πολύ μεγάλα λιμάνια και είχε κτιστεί γύρω της τείχος πάρα πολύ ψηλό. Και είχε και
συμμάχους πάρα πολλούς. Και έχοντας εμπιστοσύνη σ’ αυτά ο Διονύσιος πίστευε ότι
η εξουσία του ήταν πολύ σταθερή. Αλλά αυτός, βέβαια, είδε και τους γιους του να
σφαγιάζονται βίαια και τις κόρες του να εκτελούνται. Κανείς από τους δικούς του δεν
τάφηκε όπως έπρεπε· γιατί άλλοι μεν κάηκαν ζωντανοί και άλλους αφού τους
κομμάτιασαν, τους πέταξαν στη θάλασσα. Αλλά και ο ίδιος ζώντας μέσα στη φτώχεια
τελείωσε τη ζωή του σε βαθιά γεράματα. Και ήταν σπουδαίο παράδειγμα στους
ανθρώπους για τη σωφροσύνη και την καλή συμπεριφορά η τόσο ταπεινωτική
κατάληξη του Διονυσίου.
Αἰλιανός Ποικίλη Ἱστορίη 6.12 (διασκευή)
Ενότητα 18η
Η ειλικρίνεια ανταμείβεται
Καθώς κάποιος έκοβε ξύλα στην όχθη ενός ποταμού, έχασε το τσεκούρι του. Kαι,
επειδή το ρεύμα το παρέσυρε, έκλαιγε, μέχρι που ο Ερμής τον λυπήθηκε και ήρθε
(κοντά του). Και όταν έμαθε από αυτόν την αιτία, εξαιτίας της οποίας έκλαιγε, πρώτα
αφού βούτηξε στο ποτάμι, έφερε πάνω γι’ αυτόν χρυσό τσεκούρι και τον ρωτούσε αν
αυτό ήταν δικό του. Κι όταν αυτός είπε ότι δεν ήταν αυτό το δικό του, του έφερε
ασημένιο και τον ρωτούσε αναυτό ήταν που είχε χάσει. Όταν αυτός το αρνήθηκε κι
αυτό, την τρίτη φορά του έφερε το δικό του το τσεκούρι. Και όταν το αναγνώρισε,
επιδοκιμάζοντας τη δικαιοσύνη του, του τα χάρισε όλα. Και αυτός, αφού ήρθε στους
συντρόφους του, τους διηγήθηκε αυτά που είχαν γίνει. Κάποιος απ’ αυτούς, αφού
πήρε μαζί του τσεκούρι, πήγε στο ίδιο ποτάμι και καθώς έκοβε ξύλα, επίτηδες άφησε
το τσεκούρι στο ρεύμα, κάθισε και έκλαιγε. Όταν παρουσιάστηκε σ’ αυτόν ο Ερμής
και τον ρωτούσε τι του είχε συμβεί, του είπε για την απώλεια του τσεκουριού. Όταν
εκείνος του ανέβασε χρυσό (τσεκούρι) και τον ρωτούσε αν αυτό είχε χάσει, επειδή
φλεγόταν από την επιθυμία του κέρδους, έλεγε ότι ήταν αυτό. Και ο θεός δεν του το
χάρισε, αλλά ούτε το δικό του τσεκούρι του επέστρεψε.
Μύθος του Αισώπου (διασκευή)